Жұқпалы аурулардың алдын алу

Жұқпалы аурулар адам организміне қоздырушы микробтар түсу салдарынан пайда болады. Барлық жұқпалы аурулардың ортақ белгісі жұққан организмнен сау организмге берілуі болып табылады және белгілі бір жағдай орнағанда жаппай, індеттік сипат алады. Жұқпалы ауру эпидемиологияда жеке түрлік, ал кейде типтік жағынан да жеке қоздырушы туғызған жұқпалы жағдай ретінде түсініледі. Сансыз тірі организмдер арасында микроскоптың түрдегі немесе микроорганизмдер көрнекті орын алады. Олар топырақта, суда, ауада, айналадағы заттарда бар. Олар азот, көміртегі, сутегі және табиғаттағы басқа элементтердің айналымына қатысады. Ауыл шаруашылығында, тамақ өнеркәсіптерінде, медицинада пайдаланылатын адамға пайдалы микроорганизмдермен қатар адамдардың, малдардың және өсімдіктердің ауруын шақыртындары да бар. Бұл микробтар зардапты, яғни ауру тудыратын деген атауға ие болған. Ауру тудырмайтын және сыртқы ортада өмір сүретін микроорганизмдер сапрофиттер деп аталады.
Қоздырушыларды берудің неғұрлым типтік факторларын қарастырайық: 
А) ішек жұқпасын біреудің фекальдіөауызды механизмі жағдайында неғұрлым мамандырылған себепшарт деп: 
 Суды (құдықтық, көлдік, арықтық, өзендік құбырлық, канализациялық, тоқтаулық, жаңбырлық); 
 Тамақ өнімдерін (сүт, ет немесе балық іркілдекті тағамдар, сілікпе, кремді торттар, котлеттар, ет мылжасы, көкөніс, жеміс, жидектер);
 Топырақтар;
 Былғаныш қолды;
 Шыбындарды;
 Ішу, жеу, темекі тарту, шомылу, және басқа күнделікті тұрмыста пайдаланылатын түрлі заттарды санаған жөн. 
Тыныс жолдары жұқпалы қоздырғыштарды ауаөтамшы механизмінде беру факторы ауа болып табылады; 
Қанды жұқпалы қоздырғыштарды трансмиссивтік механизмінде беру факторы қызметін аяқ мүшелді түрге жататын тірі тасымалдаушылар атқарады. 
Микробтарды жіктеу 
Саңырауқұлақтар (уқ саңырауқұлақ) – бұл түрі бар және жіктерді құрайтын көп клеткалы организмдер, өсе келе ерін түрінде шырмалатын бұтақтар береді. Ауру тудыратын саңырауқұлақтар шашты, тырнақты, теріні, (таз, бұзаутаз) және ішкі органдарды (концидиоидомикоз, гистоплазмос) зақымдайды. 
Қарапайымдылар – бір клеткалы организмдер, қабығы, протоплазмасы және ядросы (безгекті плазмодий) бар.

Гүльшат ИСАТАЕВА,
ҚРДСМ ҚДСК "ҰЛТТЫҚ САРАПТАМА ОРТАЛЫҒЫ" ШЖҚ
ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫ БОЙЫНША
ФИЛИАЛЫНЫҢ АРАЛ АУДАНДЫҚ БӨЛІМШЕСІНІҢ,
БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТХАНАНЫҢ ЗЕРТХАНАШЫСЫ.