Жинақтаушы зейнетақы жүйесі туралы 5 сұрақ
– Менің азық-түлік дүкенім бар. Зейнетақы жарналарын өзімнің және жұмыскерлерімнің пайдасына қалай аударамын?Міндетті зейнетақы жарналарын заңды тұлғалардың, жеке кәсіпкерлердің, жеке практикамен айналысушылардың және басқа да адамдардың пайдасына аудару мерзімі мен тәртібі ҚР заңнамасында көрсетілген.
Егер Сіз жеке кәсіпкер ретінде жұмыс істейтін болсаңыз, міндетті зейнетақы жарналарын өз қарамағыңыздағы қызметкерлеріңіздің зейнетақы шотына табыстар төленген айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей төлеуіңіз қажет. Ал өз пайдаңызға аударылатын жарнаны – есептегі айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей төлейсіз.
Арнайы салық режимін патент негізінде қолданатын жеке кәсіпкерлер міндетті зейнетақы жарналарын патент құнын төлеуге арналған мерзімде аударады. Бұл ретте салық кезеңі – бір күнтізбелік жыл. Демек, міндетті зейнетақы жарналары жылына бір рет патент алғанға дейін төленеді. Толығырақ БЖЗҚ сайтының «Қызметтер» - «Зейнетақы жарналарын қалай жүзеге асырады» бөлімінен оқи аласыз.
– Мен өзімді-өзім жұмыспен қамтушымын. Ерікті зейнетақы жарналарын аудара аламын ба?
Сіз жеке тұлға ретінде ерікті жарналарды өз табысыңыздың есебінен өз пайдаңызға немесе үшінші тұлғаның пайдасына аудара аласыз. Сәйкесінше ерікті жарналар өзіңіздің және үшінші тұлғаның зейнетақы капиталын толықтыруға мүмкіндік береді. Бұл ретте ерікті жарналардың мөлшерін, оларды аудару және Қордан алу тәртібінҚормен өзара келісе отырып өзіңіз белгілейсіз.
Айта кетелік, айлық табысыңызға қарай ерікті зейнетақы жарналарының мөлшері ай сайын өзгеріп тұруы мүмкін.Ерікті жарналарды өзіңіз төлеуіңіз қажет. Бұл үшін БЖЗҚ-мен зейнетақы шартын жасасып, ерікті жарналарды Қордың шартта көрсетілген деректемелеріне банк арқылы аударып тұрасыз.
Қазіргі кезде ерікті жарналар бойынша шот ашудың екі жолы бар. Бірі – жеке басты куәландыратын құжатпен Қор бөлімшесіне келу арқылы, екіншісі – үйде отырып-ақ, Қордың ресми сайты арқылы ашу. Соңғысы өткен жылдың шілде айында іске қосылған.Бұл қызметті пайдалану үшін электрондық цифрлық қолтаңба қажет. Ал оны Халыққа қызмет көрсету орталығы (ХҚО)береді.Бұл туралы толық ақпаратты Қор сайтынан оқи аласыз.
– Мен фрилансермін. Екі-үш тапсырыс берушімен азаматтық-құқықтық сипатта шарт жасасқанмын. Енді зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын қалай төлеуге болады?
Егер Сіз салық агенттерімен азаматтық-құқықтық сипатта шарт жасасу арқылы жұмыс атқаратын болсаңыз, Сіз үшін міндетті зейнетақы жарналарын Қорға осы салық агенттері төлейді. Ал салық агенттері деген кімдер? Олар:заңды тұлғалар, жеке кәсіпкерлер, жеке практикамен айналысатын жеке нотариустар, жеке сот орындаушылары, адвокаттар және кәсіби медиаторлар болуы мүмкін. Бұл ретте жарналар мен шарттардың санына шектеу қойылмайды: егер үш шартыңыз болса, жарналар сол үш шартыңыз бойынша түседі.
Ал егер салық агенті болып табылмайтын жеке тұлғалармен азаматтық-құқықтық сипатта шарт жасасқан болсаңыз, онда Сіз осы шарт бойынша алған табысыңыздан Қорға зейнетақы жарналарын төлеуден босатыласыз. Бірақ бұл жарналарды Қорға өз еркіңізбен төлеуге құқыңыз бар. Бұл қомақты зейнетақы жинақтарын қалыптастыруға оң әсер етеді. Яғни, еңбек өтіліңіз үздіксіз жүріп отырады. Ал бұл базалық зейнетақыны жоғары мөлшерде алуға мүмкіндік береді. Жарналар екінші деңгейдегі банктер немесе Қазпошта арқылы төленеді.
– Бірыңғай жиынтық төлемді төлей бастадым. Бірақ бірнеше айды жіберіп алдым. Мен енді осы ағымдағы айда бірыңғай төлемді өткен айлар үшін төлей аламын ба?
Жоқ, бірыңғай жиынтық төлемді ағымдағы ай мен алдағы айлар үшін ғана төлеуге болады.
Жеке тұлғалар бұл төлемді өз бетімен екінші деңгейдегі банктер және жекелеген банк операцияларын орындайтын ұйымдар немесе Қазпошта арқылы қолма-қол ақшамен немесе банктегі шоты арқылы Мемлекеттік корпорацияның банк шотына аударады.
Төлеушілердің бірыңғай жиынтық төлемін төлеуді олар өз бетінше немесе үшінші жақтың пайдасына жасайды, бұл бірыңғай жиынтық төлемді төлеудің «ММЖЖЖ» форматында көрсетілген мерзімін көрсете отырып жүзеге асырылады.
– Адвокаттық практикамен айналыса бастадым. Адвокаттар міндетті зейнетақы жарналарын өз пайдасына қандай мөлшерде аударулары тиіс?
Адвокаттар, жеке сот орындаушылары, жеке нотариустар, кәсіпқой медиаторлар және жеке кәсіпкерлер міндетті зейнетақы жарналарын өз пайдаларына өз бетімен аударып отырады. Бұл ретте міндетті зейнетақыжарналары алынатын табыстың 10 пайызы мөлшерінде, бірақ ең төменгі жалақы мөлшерінің 10 пайызынан кем емес және 50 еселенген мөлшерінің 10 пайызынан жоғары емес мөлшерде белгіленеді. Жарна үшін есептелетін табысты олар өз бетімен айқындайды.
Табыс болмаған жағдайда, Сіз тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі жалақы мөлшерінің 10 пайызы есебімен өз пайдаңызға міндетті зейнетақы жарналарын төлеуге құқылысыз.
«БЖЗҚ» АҚ баспасөз орталығы
