Көкжөтел дегеніміз не?
Көкжөтел - тыныс алу жүйесінің қауіпті жұқпалы ауруы, ол әсіресе булықпа жөтелінің пайда болуымен байқалады.Қоздырғыштың берілуі ауруды жұқтырған адаммен тығыз байланыста болған кезде ауа-тамшылы жолымен болады. Науқас симптомдарының алғашқы күндерінен бастап және ауырып қалғаннан кейін 30 тәулік бойы инфекцияны таратуға қабілетті.
Аналық антиденелерден туындаған туа біткен иммунитет дамымайды. Науқаспен байланыста болған кезде вакцинацияланбаған адамды жұқтыру ықтималдығы 90% құрайды. 2 жасқа дейінгі балалар үшін өте қауіпті.
Көкжөтел бактериясы тыныс алу жолдарының шырышты қабығын тітіркендіретін арнайы токсиндерді шығарады. Нәтижесінде диафрагма мен бронх бұлшықеттерінің спазмы дамиды (бронхоспазм) және булықпа жөтел деп аталады.
Жасырын кезең 2-ден 14 күнге дейін созылады (көбінесе 5-7 күн). Әрі қарай ауру жалпы әлсіздікпен, аздап жөтелмен, мұрынның ағуымен, төмен температурамен (38С дейін) сипатталады. Бірте-бірте жөтел күшейеді, аурудың 2-ші аптасының соңында конвульсиялық жөтел шабуылдары басталады. Шабуыл кезінде бала қозады, бет көкшіл түске ие болады, мойын тамырлары кеңейеді, көздер қанға айналады, тіл аузынан шығады, тілдің френулумы жиі жарақат алады, тұншығу дамуымен тыныс алу тоқтауы мүмкін. Аурудың ауырлығына байланысты ұстамалар саны тәулігіне 5-тен 50-ге дейін өзгеруі мүмкін.
Көкжөтелдің ауыр түрі ұзақ уақыт бойы оттегінің жетіспеушілігіне, ми тіндері мен жүрек бұлшықеттерінің қанмен қамтамасыз етілуіне әкелуі мүмкін. Көкжөтел пневмония және басқалар сияқты тыныс алу органдарының ауруларымен асқынуы мүмкін. Кейде қатты жөтелдің салдарынан пайда болатын ауыр асқынулар пайда болады (миға қан кету, құлақ қалқанының жарылуы және т.б.).
Көкжөтелдің нақты алдын-алудың жалғыз сенімді құралы-вакцинация. Ұлттық вакцинация күнтізбесіне сәйкес көкжөтелге қарсы вакцинация 2, 3, 4, 18 айда және 6 жаста жүргізіледі.
Көкжөтелге қарсы вакцина ойлап табылғанға дейін бұл ауру балалар арасындағы өлім-жітім бойынша бірінші орында болды. Вакцина кеңінен қолданылғаннан кейін көкжөтелден болатын балалар өлімі 45 еседен астам қысқарды. Сонымен қатар, әлемде және қазіргі уақытта осы инфекциядан балалар өлімі жалғасуда, себебі ата-аналар қарсылығынан болатын вакцинацияланбаған балалар негізгі себеп болып отыр.
Арал аудандық Сэбб басшысы А.Сатекеева
Сурет: ашық дереккөз
