Сырлы тарихтың сарқыты
Арал қаласының тарихы терең, әрі күрделі. Бірақ көп адам біле бермейтін бір тарихи оқиға, әсіресе осы қалада тұрып, Арал теңізінің тартылуынан, балық шаруашылығының күйзелуінен зардап шегіп отырған бүгінгі ұрпақ үшін ерекше маңызға ие. 1921 жылы Ресейдің Поволжье аймағына жіберілген 14 вагон балық туралы жазылған Лениннің тапсырмасы мен сол кезде көрсетілген көмек туралы деректер көпшілікке белгілі емес. Бүгінде бұл вагонның бір данасы Арал қаласындағы «Балықшылар аллеясында» сақталып, сол тарихи кезеңнің маңызды куәгеріне айналып отыр.Жақында мен де осы ерекше ескерткішті өз көзіммен көріп, тарихымен танысу үшін арнайы бардым. Аллеяда орналасқан вагонға қарап тұрып, оның арғы тарихына ой жүгірттім. Бұл оқиға, шын мәнінде, кеңес дәуіріндегі экономикалық және гуманитарлық дағдарыстың терең іздерін қалдырды.
1921 жылы Кеңес Одағының аумағында ауыр ашаршылық пен аштықтан зардап шеккен миллиондаған адамдардың өмірі қиындап тұрған болатын. Поволжье аймағы осы жағдайдың ең ауыр зардаптарын тартқан аймақтардың бірі болды. Ашаршылықтан қираған ауылдар мен қалаларда азық-түлік табу мүмкіндігі тым шектеулі болды. Бұл жағдайға назар аударған Ленин мен оның үкіметі халыққа көмек көрсету үшін арнайы шаралар қабылдады. Осы шаралардың бірі ретінде, Аралдан 14 вагон балық жіберілді.
Бұл көмек тек тағамдық азық қана емес, сонымен бірге елдің бір-біріне деген мейірімділігін, қиын жағдайда қолдау көрсетудің маңыздылығын көрсететін ерекше қадам болды. Балықтар Арал аймағының балықшыларымен уақытылы дайындалып, арнайы вагондарға тиеліп, Поволжье аймағына жіберілді. Бұл тарихи оқиға біздің еліміздегі тарихтың маңызды беттерінің бірі.
Аралдың балықшылары сол уақытта тек бір ғана аймақтың қиын жағдайын жеңілдету үшін емес, бүкіл Кеңес Одағының ауыр жағдайға тап болған бөлігін қолдау үшін өздерінің еңбектерін аяған жоқ.
Қазіргі уақытта, бұл ерекше тарихи оқиға Арал қаласындағы «Балықшылар аллеясында» тұратын вагонмен байланысты. Бүгінде бұл вагон тек тарихи жәдігер ғана емес, қала тұрғындары мен туристер үшін өткеннің тереңдігіне бойлауға мүмкіндік беретін ерекше құндылыққа айналған. Музейдің ішінде осы уақытқа дейін сақталған құжаттар мен фотосуреттер, сол кездегі жағдайды айқын бейнелейді. Ол уақытта әрбір вагон, әрбір балықтың өз тарихы мен мәні болды. Музей ішінде осы кезге дейін сақталған көптеген құжаттар мен суреттер, сол замандағы аштықтан зардап шеккендерге көмек көрсету үшін жасалған шаралар мен соғыс жылдарындағы азаматтардың ерлігі жайлы мәліметтер бар. Әрбір адам, бұл вагонның алдында тұрғанда, 1921 жылдың ауыр жағдайында бірігіп әрекет еткен сол кездегі адамдардың күш-жігерін бағалайды.
Арал тұрғындары үшін бұл вагон тек өткенді еске алатын емес, болашаққа деген сенім мен ынтымақтың, бірлік пен жақсылықтың символы. Арал қаласындағы бұл ерекше жәдігер туралы көп адам біле бермейді, бірақ осы мұраға ие болу біз үшін үлкен құндылық. Бұл тек тарихи оқиға емес, сондай-ақ мәдени және рухани мұра болып табылады. Вагонды көрген адамдар осы тарихи кезеңнің маңызын түсінеді және ол біздің еліміз үшін қаншалықты маңызды болғанын сезінеді.
Қаланың әрбір тұрғыны мен қонағы үшін бұл жәдігер – болашақ ұрпақтарға өткеннің қиын да ерлікке толы беттерін көрсету үшін сақталып жатқан қазына. Аралдың «Балықшылар аллеясындағы» вагон бүгінгі күнде бірегей тарихи құндылық ретінде өткенімізді ұмытпай, алдағы уақытта да елдің бірлігі мен ынтымағын сақтауға шақырады.
Бүгінде біз осы тарихи оқиғаны ұмытпай, келешек ұрпаққа жеткізуде маңызды қадамдар жасап, өткенімізді бағалай білуіміз қажет.
АҚЕРКЕ БЕРЕКЕШОВА
