"Дос-Мұқасан" тобы туралы көркем фильм түсіріледі
Әу баста әртүрлі музыкалық аспапта ойнайтын қарапайым ғана студенттерден құралған «Дос-Мұқасан» ансамблі уақыт өте келе әйгілі топқа айналатынын сөзсіз ешкім білген жоқ. Ендеше, алдағы күндері «Aray Media Group» компаниясы Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығының көмегімен «Дос-Мұқасан» киножобасын қолға алғалы отыр. Бұл фильмнің басты мақсаты – достық туралы оқиғаны баяндау.– Бастапқыда бұл ұжым музыкалық топ ретінде құрылмаған екен. Бір топ жігіт жай ғана жиналып, аспаптарда ойнап, музыкамен әуестенетін достар болған. Олар кәсіби музыкант боламыз деп ойламаса керек, бәрін тағдыр айдап, бір арнаға тоғыстырыпты. Сонымен бірге бұл фильмде достықтың қалай туындағаны, кейіннен, өкінішке қарай, қимас достардың жігі қалай ажырап қалғаны туралы әңгімеленеді. Үлкен шығармашылық ұжымдарда келіспеушіліктер болып тұратыны ешкімге құпия емес. Біз кейіпкерлеріміздің достығына не арқау болғанын, топ ішіндегі келіспеушіліктер неден туындағанын және олардың бүгін не ойлайтынын көрсеткіміз келеді. Жалпы алғанда, біз жас студенттердің жай ғана шығармашылық әуестігінің келе-келе аты аңызға айналған үлкен шығармашылық топқа айналуы тарихын баяндағымыз келіп отыр, – дейді болашақ көркем фильмнің қоюшылары.
Әдетте көзі тірі мұндай тұлғалар өмірі деректі фильм жанрында түсіріліп жататыны белгілі. Сондықтан бұл шынайы өмірбаяндық фильм бола ма, әлде режиссер аз-кем қиялдап, өмірде болған оқиғаларды құбылта ма дейтінге келсек, дәл қазірге шығармашылық топтың түпкілікті ұстанымы жоқ. Бірақ картинаның боямасыз болатындығына сенеді.
– Продюсерімізбен бірге осы топ жайлы бұрын жазылған кітаптарды негізге алдық. Олардың бірінің авторы – ансамбльдің алғашқы көркемдік жетекшісі Досым Сүлеевтің жан жары. Айта кетер жайт, «Дос-Мұқасан» тобының алғашқы шлягерлерінің авторы Досымның өзі біздің кеңесшіміз болып, өте қатты әсірелеп, болмағанды болған деп қоймауымызды қадағалап отырды. Біздің екінші кеңесшіміз, маңыздылығы одан кем түспейтін адам – Мұрат Құсайынов – топтың қазіргі көркемдік жетекшісі, онымен де кездесіп, әңгімелестік. Сүлеев те, Құсайынов та бізге ұжымның тарихын айтып берді және олардың баяндаған әңгімелері бір-бірінен аса алшақ болмады. Сондай-ақ «Дос-Мұқасан» композицияларының авторларын да сөзге тарттық, олар әндердің шығу тарихын әңгімелеп берді. Өйткені халық арасында бұл тақырыпта ойдан шығарылған түрлі әңгімелер аз емес, – дейді картина режиссері.
Айдын Сахаманның айтуынша, өкінішке қарай, мұрағатта «Дос-Мұқасан» концерттерінің бейнежазбалары өте аз. Көптеген бейнебаян, деректі музыкалық фильм бар, бірақ концерттері жоқ болып шыққан.
Түсіру тобы дәл осы күндері фильмді шығарудың қай кезеңінде тұрғанына келсек, бұл жай ғана ойын фильмі емес, музыкалық фильм болғандықтан, сценарий әлі де пысықталуда. Мұнда музыкалық ерекшелік баршылық, атап айтсақ, ауысатын жерлері де көп, қай композиция қай жерде тұруы тиіс, ол драматургия тұрғысынан жақсы құрылды ма деген сияқты мәселелерге көңіл бөлініп отыр.
– Біз қазір көп нәрсеге талдау жасап, дұрыс шешім табуға тырысып жатырмыз. Өндіріс жағына келер болсақ, карантин шектеуінен кейін бірінші рет бас қосқанда біз продюсермен бірге Өскемен, Қарағанды, Теміртау қалаларына түсірілім жасау орындарын іздеуге бардық. Біздің фильмнің оқиғасы 60-70-жылдары орын алған, ал Алматыда жаңа ғимараттар өте көп болғандықтан, біз сол жылдардағыдай көріністерді өзге өңірлерден іздеп жүрміз, – дейді режиссер.
Ал енді аңыз болған әуесқой музыканттардың рөлдерін кімдер сомдайды? Қазіргі шығармашылық топ мұны егжей-тегжейлі айта алмаса да, бірақ ашық кастинг жасауды жоспарлап отыр.
– Біз кейіпкерлермен, олардың жас ерекшеліктерімен портреттік ұқсастық табуға тиіспіз, бірнеше уақыт кезеңін қамтып көрсетуіміз керек. Ең бастысы, біздің актерлеріміз музыкант болуы қажет, олар аспаптарда ойнай білуі керек. Топтың әр мүшесінің бойындағы дарынын толық көрсетуге талпынып отырмыз, ол үшін, әрине, фильмде ойнайтын актерлер аспапта ойнай білуі керек. Егер актер портреттік тұрғыдан сәйкес келетін болса, біз оған белгілі бір аспапта ойнауды арнайы үйрететін боламыз, – деді киножоба режиссері Айдын Сахаман.
Айнаш ЕсалыӘдетте көзі тірі мұндай тұлғалар өмірі деректі фильм жанрында түсіріліп жататыны белгілі. Сондықтан бұл шынайы өмірбаяндық фильм бола ма, әлде режиссер аз-кем қиялдап, өмірде болған оқиғаларды құбылта ма дейтінге келсек, дәл қазірге шығармашылық топтың түпкілікті ұстанымы жоқ. Бірақ картинаның боямасыз болатындығына сенеді.
– Продюсерімізбен бірге осы топ жайлы бұрын жазылған кітаптарды негізге алдық. Олардың бірінің авторы – ансамбльдің алғашқы көркемдік жетекшісі Досым Сүлеевтің жан жары. Айта кетер жайт, «Дос-Мұқасан» тобының алғашқы шлягерлерінің авторы Досымның өзі біздің кеңесшіміз болып, өте қатты әсірелеп, болмағанды болған деп қоймауымызды қадағалап отырды. Біздің екінші кеңесшіміз, маңыздылығы одан кем түспейтін адам – Мұрат Құсайынов – топтың қазіргі көркемдік жетекшісі, онымен де кездесіп, әңгімелестік. Сүлеев те, Құсайынов та бізге ұжымның тарихын айтып берді және олардың баяндаған әңгімелері бір-бірінен аса алшақ болмады. Сондай-ақ «Дос-Мұқасан» композицияларының авторларын да сөзге тарттық, олар әндердің шығу тарихын әңгімелеп берді. Өйткені халық арасында бұл тақырыпта ойдан шығарылған түрлі әңгімелер аз емес, – дейді картина режиссері.
Айдын Сахаманның айтуынша, өкінішке қарай, мұрағатта «Дос-Мұқасан» концерттерінің бейнежазбалары өте аз. Көптеген бейнебаян, деректі музыкалық фильм бар, бірақ концерттері жоқ болып шыққан.
Түсіру тобы дәл осы күндері фильмді шығарудың қай кезеңінде тұрғанына келсек, бұл жай ғана ойын фильмі емес, музыкалық фильм болғандықтан, сценарий әлі де пысықталуда. Мұнда музыкалық ерекшелік баршылық, атап айтсақ, ауысатын жерлері де көп, қай композиция қай жерде тұруы тиіс, ол драматургия тұрғысынан жақсы құрылды ма деген сияқты мәселелерге көңіл бөлініп отыр.
– Біз қазір көп нәрсеге талдау жасап, дұрыс шешім табуға тырысып жатырмыз. Өндіріс жағына келер болсақ, карантин шектеуінен кейін бірінші рет бас қосқанда біз продюсермен бірге Өскемен, Қарағанды, Теміртау қалаларына түсірілім жасау орындарын іздеуге бардық. Біздің фильмнің оқиғасы 60-70-жылдары орын алған, ал Алматыда жаңа ғимараттар өте көп болғандықтан, біз сол жылдардағыдай көріністерді өзге өңірлерден іздеп жүрміз, – дейді режиссер.
Ал енді аңыз болған әуесқой музыканттардың рөлдерін кімдер сомдайды? Қазіргі шығармашылық топ мұны егжей-тегжейлі айта алмаса да, бірақ ашық кастинг жасауды жоспарлап отыр.
– Біз кейіпкерлермен, олардың жас ерекшеліктерімен портреттік ұқсастық табуға тиіспіз, бірнеше уақыт кезеңін қамтып көрсетуіміз керек. Ең бастысы, біздің актерлеріміз музыкант болуы қажет, олар аспаптарда ойнай білуі керек. Топтың әр мүшесінің бойындағы дарынын толық көрсетуге талпынып отырмыз, ол үшін, әрине, фильмде ойнайтын актерлер аспапта ойнай білуі керек. Егер актер портреттік тұрғыдан сәйкес келетін болса, біз оған белгілі бір аспапта ойнауды арнайы үйрететін боламыз, – деді киножоба режиссері Айдын Сахаман.
egemen.kz