Сабыр түбі – сары алтын

Сабырлылық жанның сыздауын басатын емдік шөп сияқты,ол тым ащы болғанымен шипалы. Бабамнан жеткен тәмсіл «Сабыр түбі – сары алтын». Осы бір құндылығын жоғалтпайтын бір-ақ ауыз сөзде қаншама қасиет жатыр десеңізші! Адам баласын мына дүниеде шексіз абыройға жеткізіп, Алланың алдында мәртебесін соншалық көтеретін, адам баласының қай-қайсысына да қажет бірден-бір таптырмас қасиет осы – сабыр. Бабамыздан қалған «Сабырлы жетер мұратқа, сабырсыз қалар ұятқа» деген сөзге қарасам, шынымен де бұл мінез кімнің бойында болса, сол пенде бар іске тек төзімділікпен, асқан байыптылықпен қарап, қай нәрсені де ой елегінен өткізіп, ақырын күтпек. Сабырлылық қажыр қайратпен ұштасып, адам бойындағы ар-ождан, ынсап сияқты қасиеттерге негізделеді. Сабырлы болу әрбір істің ақырын аяғына дейін байыппен күту, әділеттілікке сенімін жоғалтпай, байсалды әрекет жасаудан көрінеді. Адам бойындағы бойкүйездік, немқұрайлылық, жалқаулық сияқты жаман қасиеттер сабырлылықпен ымыраласпайды. Сабырлылыққа қарама-қарсы ретсіз ашушаңдық басым болса, ол адамның ақылға келмей, келте ойлар байыпсыздығының, әрбір істің байыбына бармай шешім қабылдауы – салмақсыздығының көрінісі. Адами кемелдіктің белгісі – нағыз нышаны ретінде ақылды азық, қайратты қару, иманды серік еткен адам бойынан табылатын асыл қасиет – сабырлылық. Қаз дауысты Қазыбек бидің «Бір қолың ұрысшы болса, екінші қолың арашашы болсын» дегені туыстықтың туын жоғары ұстап, сабырлы болуға шақыруында. Жалпы, сабыр басыңа қандай да бір іс түскенде ғана керек мінез емес, өміріміздің барлық сәтінде жанымыздан табылғаны ләзім. Мысалы, бір адамдар болуы мүмкін, сондай ақжарқын, адам баласын ренжітпейтін, есесіне өте ұшқалақ. Осы қылығының өзі оның тірнектеп жинаған абыройын бір-ақ сәтте төктіруі мүмкін. Үлкендеріміздің «Қара таста тамыр жоқ, ұшқалақта сабыр жоқ» дегені де бостан-босқа айтылмаса керек-ті. Қандай қиын жаугершілікті басынан өткерген аталарымыздың көбі сабырын ешқашан жоғалтпаған, жорықта сынап баққан. Сонда бұл ердің бойынан табылатын ізгі қасиет болмақ. Жауға аттанар заманда да, тіпті дауға түсер сәтте де ең алдымен адамға керегі сабыр екенін салмақты ойымен өсиет еткен бабаларымыздан «Сабы бос шотпен отын жарма, сабырсыз доспен жауға барма» деген ұлағатты сөзінің өзі де терең ойға батырады.
Атадан қалған маржан сөздерді санамызға салып көрсек, Майлықожа бабамыз: «Сабыр – ақылдың серігі», – дейді. Сабырсыз адам ашуға тез бой алдырып, асығыстық жасап, кейін өкініп жатады.Тілден келетін зиянның кесел екенін де байқаған аталарымыз «Сабырсыз адам мақтанып сөйлер, сапырыстырып, ақтарып сөйлер», – деп жанымыздағы адамдардың көңіліне қаяу салмас үшін абайлап сөйлеуге шақырған. Көп сөз көбік сияқты, көпіріп көбейіп тұрғанмен, еш мәні де, салмағы да жоқ. Сондықтан сөйлер сөзіңді де сабырмен, ой елегінен өткізіп сөйлеген абзал.
Мұхтар Әуезов: «Ақыл – адам көрігі, ақылдың сабыр серігі», – деп тектен-текке айтпаса керек. Сабырлылық адамға екі жолмен дариды: бірі– туа біткені де, екіншісі – өзін-өзі тәрбиелеу. Қандай да бір ашуға, қуанышқа да сабырлылықпен қарау – адами қасиеттің ең үлкен белгісі.
Сабыр – аталарымыздан қалған өнеге ғана емес, Алланың пендесіне берген сыйы. Адамзат басына сәл қиындық түссе, қара аспанды төндіріп, Жаратқанды жазғырып, жерден алып, жерге салып, «Бұл құдайға не жаздым» деп қиналып жататындар да аз емес. Тіпті өзіміздің жұмысымыз алға баспай, кері кетіп жатса да, «Бұл құдай бір айналдырғанды шыр айналдырады», – деп айтатынымыз тағы бар. «Ашу дұшпан – ақыл дос» деген салмақты ойды болары болып, бояуы сіңгесін қорытып, қорытынды шығарып отыратынымызға кейде таңғаламын. «Нағыз күшті – күресте қарсыласын жеңген емес, басына қиындық түскен кезде сабырлық қылған» деген мағыналы сөзді де естен шығармай, оның астарына мән бере білген де маңызды. Себебі адам – пенде. Сүйексіз балық болмайтыны сияқты, кемшіліксіз де адам болмайды. Алып шыңдардың жолы жазықтардан басталады. Әрине сабырлылар үшін.... Басы удай ащы, соңы балдай тәтті нәрсе бар болса, ол – сабырлылық.
Қазіргі таңдағы еліміздегі болып жатқан жағдайға да сабырмен қарап, елдің, қала берді өз отбасыңның, өзіңнің өмірің үшін тек сабырмен өз үйіңде отбасыңда болып, шапағатты ой ойлап, шапағатты сөз сөйлеп, шапағатты іс жасасаңыз, бәрі де оңынан болады деп ойлаймын. Сабырлы болу –қиындыққа тап болған кездерде ұстамды болу. Әрбір қиындықтың түбінде жеңілдік болары әбден сөзсіз, бірақ ақырына дейін шыдам керек. «Адамның қорғаны – сабыр» демекші, өз өміріміздің нұрлы болуына өзіміз тікелей жауаптымыз. Сондықтан қадірлі ағайын, сабырмен жақсы тілек тілеп, әрбір атар таңнан елдің амандығын тілейік!
Сабыр деген білгенге шыдамдылық,
Қызбалыққа салынба,сыр алдырып.
Топ ішінде түзеп ал өз ойыңды,
Сабыр сақта, бағала, бұл – құндылық.
Бағила Әуезханқызы,
Қызылжар ауылы