Жерлестеріміздің күйлері антологияда
Қазақ халқының текті өнерінің бірі - күй. Күй - қазақтың жаны, қазақтың болмысы. Ғасырлар бойы халқымыз өмірге деген көзқарасын, таным-түсінігін осы бір музыкалық жанр арқылы ұрпағына ұлағаттап отырған.«Ұлы даланың көне сарындары» жобасы - Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті - Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Ұлы даланың жеті қыры» еңбегі көтерген бастамасымен «Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасының аясында жүзеге асырылды. Бұл антологияның ІІ томына қазақтың көне аспаптары шаң қобыз, саз сырнай, сыбызғы, қобыз, шертер, үш шекті домбыра сарындары және аймақтық күйшілік өнеріндегі домбыраға арналған халық күйлері мен кәсіби күйші-композиторлардың туындылары енгізілді. Ұлттық музыканың таңдаулы үлгілері белгілі өнерпаздардың орындауында нотаға түсіріліп, қазақ, орыс, ағылшын тілдеріндегі ғылыми-танымдық түсініктемесімен берілген.
Кітаптың аудио жазбасы мен электрондық нұсқасы QR арқылы интернет қолданушыларының баршасына қолжетімді.
Дала фольклоры мен музыкасының мыңжылдықтарын қамтыған жоба аясында антологияға қазақ жерінің түкпір-түкпіріндегі осы өнердің саңлақтарының қатарында жерлестеріміз Мұрат Сыдықов пен Жұмабай Жақыптың күйлері енгізілген.
Алаш жұртына аты белгілі Мұрат Сыдықов Алматы Мемлекеттік консерваториясын бітіріп, бүкіл ғұмырын өнерге арнаған жан. Оның күйлері 1979, 1985 жылдары жеке күйтабақ болып шыққан. Сонымен қатар «Арал толқындары» (1995), «Домбыра-Жүрек жырлайды» (2008), «Жыр мәйегі - мақам» (2017), «Жырлайды Арал перзенті» (2017) атты жинақтары жарық көрген.
Антологияға композитордың «Мұраттың төкпесі» күйі енгізілген. Өнер майталманының азаматтық болмысын, ішкі жан толқынысын көрсететін шығармасы классикалық туынды.
Белгілі қаламгер Жұмабай Жақып - кешегі сал-серілердің бүгінгі бір өкілі десек болады. Бойында бірнеше өнер тоғысқан қалам иесінің есімі елге танымал. Қазақстанның Құрметті журналисі Жұмабай Жақып Сыр өңірінің күйшілік дәстүріне үлесін қосып келеді. Ол Шал Мырзаның көптеген күйлерін насихаттаушы және кейінгі буынға жеткізушілердің бірі. Оның орындаушылық өнері күй шығаруға ұласқан. Ол «Желмаялы Қорқыт», «Қособа», «Жырау», «Жалғыз аққу», «Әке ақылы», «Қоңыраушы шал», «Ақын мен теңіз», «Ахау, құстар» т.б. күйлердің авторы. Антологиядан орын алған «Салт атты сал жігіт» күйі де автордың ғажайып туындыларының бірі.
Жерлес өнерпаздарымыздың осынау антологиядан орны алуы - Арал өңірі күйшілік өнерінің жемісі деп білеміз.
Ерғали АБДУЛЛА
