Ішек ауруларынан сақтанудың жолы қандай?

Жаз шыққалы сауда орнында жеміс-жидек және қауын-қарбыз өнімдерін саудалаушылар көбейді. Әсіресе ірілі-ұсақты базарларда қызу саудаға түскен қауын-қарбызға деген жұрттың қызығушылығы ерекше. Тау-тау болып үйіліп тұрған бау-бақша өнімдері кешке дейін бірі қалмай өтіп кететінін көріп жүрміз. Алайда мезгілінен ерте піскен жемістің адам ағзасына тигізер зияны мен жаз айында жедел ішек ауруларының өршуіне үлесі қаншалықты?Кез келген жерде бақша дақылын сату заңсыз. Десе де «жабайы сауда» етек жайып, базар  қиылысы мен аял­да­­маларда қауын-қарбыз бен бақша өнімдерін сатып отырған жандарды жиі бай­қайтынымыз рас. Санитарлық та­лаптардың сақталмай, өнімдер толық­қан­ды бақылауға алынбағандықтан бо­лар, ау­дан­дық жұқпалы аурулар бөлімінде нау­қас­тардың қарасы көбеюде. Қолда бар мәліметке сүйенсек, жылдың басында жедел ішек инфекциясымен түскен 65 науқас, соның ішінде 27 бала, 38 ересек жұқпалы аурулар бөліміне тіркелген. Мәселенің анық-қанығын, жеке бас гигиенасының алдын алу бағы­тында қандай шаралар атқарылып жатқанын білу мақсатында аудандық ау­ру­хана бас дәрігерінің емдеу ісі жөніндегі орын­басары Қанат Үмбетовті сөз­ге тарттық.
– Қанат Шаддатұлы, тұрғындар арасында, әсіресе жас балаларда ішек аурулары көбейіп жатыр. Басты себебі неде?
– Жаз айында ерте піскен өнімнің сапалық құрамында мөлшерден тыс бактериялардың болуы ағзаны улауға әкеледі. Сондай-ақ бақша дақылдарын әбден тазалап жуып пайдалану қажет екендігі ескеріледі. Осы мезгілде ба­лалар ішек инфекциясы аурулары жиі қайталанады. Сондықтан баланың ден­саулығынан бұрын жеген асына көңіл бөлген жөн. Себебі әрбір бактерия, мик­робтан жұғатын ауру түрлерінен ба­лалар денсаулығына ке­рі әсерін тигі­зеді. Бала ауы­ра бастағаннан емд­еу ұйым­да­ры­ның көмегіне жүгінген дұрыс. Дәрігер ма­ман­дар тағайындаған ем-шара­лар ау­­ру­дың бетін қайтаруға тез сеп­тігін тигізеді. Осы орайда ай­мақтық мейірбикелер үй аралау жұ­мыс­тары барысында бір жас­қа дейінгі балалар мен жүкті әйел­дердің толық есебін алып, оларды күнделікті медициналық бақылауға алып отыруы тиіс.
– Әсер ететін басқа қандай себептер бар?
– Ауа райының, қоршаған ортаның, күнделікті өзіміз тұтынып жатқан тағамдардың, ауыз-судың, жеміс-жидектің санитарлық та­лап­қа сай болмауы, басқа да көптеген фактор адам ден­сау­лы­ғына тікелей әсер етеді. Күннің аптап ыстығына келер болсақ. Ол алдымен адам ағзасының су­сыздануына жол ашып, дене қызуын көтеріп, бактериялар мен вирустардың көбеюіне алып келеді. Ауа райының мұндай жағымсыз уақытында кез келген адам ба­рын­ша күтінгені жөн.
– Осы аурудан сақтану жол­да­рына тоқталып өтсеңіз...
– Жеке бас гигиенасын қатаң ұстану тиіс. Мәселен, көкөністер мен жеміс-жидектерді пайдаланбас бұ­рын мұқият тазалап жуған жөн. Сусынды пайдалану барысында да мүмкіндігінше қайнатып ішкен дұ­рыс. Сонымен қатар аурудың ал­ғаш­қы белгілері байқала бастаған сәттен, уақыт өткізбей дәрігердің көмегіне жүгіну қажет. Әсіресе күннің құ­былып тұрған кезеңінде түннен қалып кеткен тағамдарды мүлдем па­й­далануға болмайды.
Жауапты маманмен жүздесіп, қа­жетті ақпаратты алғаннан соң ба­зарға келіп, өнімдердің қандай жолмен саудаланып жатқанын бақыладық. Кәсіпкерлердің ай­туын­ша, мұндағы қауын-қарбыздың көбі Шиелі мен Түркістаннан келеді. Қарбыздың келісі 70 теңгеге ба­ға­ланса, қауын 400 теңгеден са­тылуда. Десе де олардың кей­бірінде зертханалық қорытынды бол­ға­нымен, енді бірі мәлімет беру­ден жалтарып, қашқақтады. “Дені саудың – жаны сау” демек­ші, кәсіпкерлердің қолында өнім­нің сапасы мен қауіп­сіздігін рас­тайтын құжаттың бар-жо­ғы­на көз жеткізу қажет екенін ес­керт­кіміз келеді. Тұтынушылардың ден­сау­лығына ке­лер қауіп-қатердің алдын алуда бар­лық талаптар сақталса дегіміз келеді.
Ақтоты Шынықұл.