"САРАТС-қа" жан бітті
Ата кәсіп десе алдымен ойымызға балық шаруашылығы оралары сөзсіз. Өйткені қазіргі аралдықтардың ата-бабасы теңіздің ақжал толқындарымен алысып, талай тар жол тайқақ кешкен. Қазіргідей моторлы қайық немесе төрт тағанды көлі жоқ. Түйеге арба жегіп, ескекпен дос болған бабалар ерлігінің лайықты жемісі бізді осы күнге жеткізді. Ол замандарда Арал теңізі кемеріне келіп, асау толқындары аласұрған шақ еді. Бүгінде сол алапат теңіздің адуын екпіні қайтып, табаны құрғап қалды. Нақты адамзат қолымен жасалған қиянаттың салдарынан теңізге құяр дария суы азайып, нәтижесінде суға шөліркеген Аралдың айдыны тартылып, жағалауы қаладан 100 деген шақырымға алыстап кетті. Десе де көк айдынның кіші бөлігін сақтап қалу жобасы жемісін беріп, өмірге Көкарал бөгеті келді. Содан бері Кіші Аралды сақтап қалу мүмкін болып келеді. Бұл ғасырлық жоба қайығы тұралаған балықшы қауымға қайта үміт ұшқынын сыйлап, теңізден су маржанын сүзуге мүмкіндік берді. Бүгінде сол үмітпен күн кешкен аралдықтардың ата кәсіпті жандандыруда жұмысы алға басып келеді. Десе де соңғы жылдары аймаққа айналып соққан қуаңшылықтың салдары теңізге де әсерін бермей қоймады. Сырдағы көлдер жүйесі тартылып, салдарынан Қамбаш кері шегінді. Кіші теңіздің су мөлшері де 27-ден 18 млрд текше метрге дейін азайып кеткен-ді. Қамсыз қалмайтын ел мұның да шешімін тауып, өткен жылдары көлдер жүйесінің суландырылғанына көз жеткізді. Қамбаш қайта оралды. Шөліркеген көк айдынның деңгейі 80 сантиметрге дейін көтерілді.Сең жүретін уақытты сергелдеңге санаған балықшы қауым соңғы бір ай шамасында судан ауын, теңізден қайығын жағаға шығарды. Себебі абыржының уақытында теңізге мәлім жоқ. Табанда жел соғып, күн бұзылса ұстасқан мұздар ажырап, теңіз үстіндегі балықшы жұртқа қауіп төндіреді. Сондықтан бұл маусымда балықшыға маза керек. Бүгінде айдын беті айнадай. Қайық суға түскен шақ балықшы қауым үшін берекелі маусым болмақ. Сол маусымда тұрмыз. Бүгінде ау-құралын сайлап, жылымын майлаған балықшы бабаның ұрпақтары теңіз төсінде жүр. Су маржанын сүзіп, нәпақа айыруда. Мұның барлығы айдынды Аралдың қалыпты өмірі.
Өткен жылы Мемлекет басшысының тапсырмасымен Солтүстік Аралды сақтау жобасы қаржыландырылған болатын. Қазіргі таңда ғасыр жобасына айналған Көкарал бөгетінің гидроқұрылысын жөндеу жұмыстары басталып кеткен. Бұл бағытқа бүгінде 500 млн теңге қаржы бөлінген. Оған Қарашалаң көлінен 2 канал, Сарытерең көлінен 1 канал қазу жұмыстары басталып кетті. Алла сәтін салса, келер жылы жоба толықтай іске асырылады деп күтілуде. Күтілетін нәтиже де жоқ емес. Алдымен теңіздің тұздылығы төмендеп, су маржанының молаюына үлкен септігін тигізбек. Бұл – ата кәсіппен қауышқан балықшы қауымның қуанышы һәм берекесі мен мерекесі.
Иә, айдынды өлкенің айбынына айналған Арал теңізінің тағдырына алаңдаулы жұрттың қолға алған қай ісі де қайырлы. Ендігі тілек сол жұмыстар нәтиже беріп, теңіз кемеріне келсе дейміз. Ата кәсіптен ажырамаған ағайынның да тілегі сол.
А. ҚАРАСАЙ
