Балық аулау көлемі артып келеді
Кенезесі кепкен көк теңіз адамзатқа қызмет еткеннен бері қарай тартылып кетуі табиғи катастрофа. Халі мүшкіл көк теңіз құрдым мекеніне кеткеннен бастап оны ойлап бас ауыртпаған пенде қалмаған болар. «Тас түскен жеріне ауыр» демекші, сол кездерде табиғаттың мұндай жұтауына бір қайғырған қауым болса, ол – Арал жұрты еді. Шүкір, сол теңізді толық сақтамасақ та, елге пайдасы тиер бөлігін ұстап қала алдық. Бұл, әрине, алдымен тәуелсіздіктің, сонан соң барып мәселеге бар болмысымен араласқан Елбасының арқасы. Жоғалған теңізімен қайта қауышқан қауымның жылымы май, көңілі жай. Бұдан бөлек, теңіз өнімдерін өңдеп экспорттау көлемі ұлғайып, кәсіп етемін деуші жанға одан түскен олжа әжептәуір бизнес болып тұр. Бұл көрсеткіш жыл сайын еселеніп, шаруалардың табысы ұлғайып келеді. Айталық, ағымдағы жылдың 6 айында облыста ауланған балық көлемі 5301 тоннаны құрап, экспорт 2037 тоннаға жеткен. Бұл – тәуелсіздік жылдарының алғашқы кезеңдерімен салыстырғанда едәуір үлкен көрсеткіш. Ол өз алдына, тіпті бұл теңізден жыл сайынғы өнім көлемі 400-500 тоннаны құрайтын балық аулаған күндер де болған. Кеңестік жүйенің құрығы ұзарып, әр шаруаның екпінділерін тылға тоғытқан жылдардың өзінде балықшы қауымның күні күн болмады. Мұның барлығы адамзат қашып құтыла алмайтын тарихтың ақтаңдақтары.Балық аулау, оны өңдеу, өзгеге экспорттау ісі қай уақытта, қай заманда болмасын қолға алынған ерекше кәсіп болып келеді. Бабамыз айналысқан бұл кәсіп «Ата кәсіп» атанып кеткені де сондықтан. Бүгінде сол ізбен жалғасқан берекелі кәсіп бірізділігін әлі де жоғалтқан жоқ. Қазірдің өзінде ауданда теңіз өнімін өңдеп, оны шетелге шығаруды тікелей қолға алып отырған бірнеше зауыттар бар. Осындай өндіріс ошақтарының үлес салмағы бүгінде еселеп артып, бұл саладағы экспорттық өнімнің салмақ үлесі 2 мың тоннадан асты. Тұтынушы елдер қатарында Балтық жағалауы елдері мен Германия, Ресей сынды алпауыт мемлекеттер бар.
– Биыл 2 мың тоннадан астам балық Ресей, Польша, Нидерланды, Германия, Грузия және Литва елдеріне экспортталады. Облыста балық шаруашылығын дамыту мақсатында тауарлы балық өсіру жұмыстарын күшейтудеміз. Өткен жылы облыста 155 тонна тауарлы балық өсірілсе, тауарлы балық өсіретін шаруашылықтардың саны 10-нан 20-ға жетті. Енді биыл 30-ға жеткізсек, балық өсіру көлемін 172 тоннаға ұлғайтамыз деп жоспарлап отырмыз, – дейді облыстық табиғи ресурстар мен табиғат пайдалануды реттеу басқармасы басшысының орынбасары Б.Оспанов.
Расында, мұндай көрсеткіштердің денін Арал ауданы құрап отырғаны белгілі. Жалпы, теңізі бар облыстың мұндай көрсеткіштерге жетуі отандық өнім көлемін еселеп арттыруға үлес қосуда. Айталық, өткен жылы облыста ауланған балық көлемі 9 пайызға өссе, экспорт 2 пайызға ұлғайды. Сондай-ақ балық өнімдері 9 мемлекетке экпортталды. Соңғы 5 жылда балық экспорты 1,2 есеге артқан. Мұндай көрсеткіштерге үлес қосуда ауданда еңбек ететін балықшы қауымның да үлесі мол. Жалпы айтқанда, еңбек балықшылардікі. Оңайлықпен ауланбайтын су маржандары бүгінде балықшы қауымның арқасында мүмкін болып отыр. Сондықтан бұл салада еңбек ететін жандардың еңбегі лайықты бағалануы керек.
А. ҚАРАСАЙ
