TikTok-тың пайдасы бар ма?
Қазіргі заманауи технология қарқындап дамып келе жатқан заманда, барлығының қолынан ұялы телефонды көреміз. Еңбектеген баладан, еңкейген қартқа дейін осы смартфонға әуес. Бұрындары атадан балаға өсиет қалатын еді, ал бүгінгі күні атадан балаға бір “селфи” қалды дейтін уақытқа да жетіппіз. Ертеректе бір үйге жолаушылап барсақ, руын сұрайтын едік. Ал қазір сол үйдің балаларынан паролын сұрайтын дәрежеге жеттік. Қоғамның бірден-бір дертіне айналған осы бір кішкентай құрылғы ішінен өзімізге керек ақпараттың барлығын таба аламыз. Тіпті, қандай да бір адам туралы кез-келген мағұлматты алдыңызға шығарып береді. Иә, бір жағынан осы интернет желілерінің адамзат баласына тигізер пайдасы да баршылық. Мәселен, өзіңізге ұнайтын тіл үйрену курстары да жетіп жатыр. Яғни, жастарымыздың білімді де, білікті болуы үшін барлық жағдай жасалған десек те қате болмас. Бірақ мәселе бұл дүниені кім қалай, қай жағынан пайдаға асыратынында емес пе? Бірі білім іздеп, өз пайдасына асырып жүрсе, енді бірі түрлі әлеуметтік желілер шырмауынан шыға алмай әлек.“ВКонтакте”, “Instagram”, “Telegram”, “Facebook”, “TikTok” сынды түрлі әлеуметтік желілер бүгінгі күннің жастарына қандай тәрбие беріп жатыр? Ата-ана өз баласының осы желіде не істеп, не қоятынынан хабардар ма? Шыны керек, таңның атысынан, кештің батысына дейін күйбең тіршілікпен жүретін ата-ана бала смартфонына уақыт таппай жатады. Әлеуметтік желі болғаннан кейін оның ішінде әлемнің түкпір-түкпірінен жиналған түрлі адамдар отырады. Ой-санасы енді дамып келе жатқан балаға дұрыс тәрбие береді деп айту қате болар. Соңғы уақыттары елімізде болған түрлі жағдайларды барлығымыз білетін шығармыз. “Instagram” арқылы егде жастағы адамдар жас бойжеткендермен хат алмасып, сылтауын тауып көрісуге шақырып жатады. Міне, соның салдары артындағы жақындарының зар жылап қалуына жеткізіп отыр. Сол үшін балаларымыздың ұялы телефонында не болып жатқандығынан хабардар болып отырғанымыз дұрыс-ақ.Осыдан 2-3 жыл бұрын жастарымыз “Instagram” желісін алдыңғы қатарға қойып, тіркелушілер саны күн санап артқан еді. Ал, қазір аз уақытта көпке танылған “TikTok” әлеуметтік желісі бала санасын тез арада баурап алғандай. Бірінен соң бірі үзілмей шыға беретін түсініксіз бейнебаяндар қалың көпшілік көңілінен шығып жатады. Бүкіл әлем назарын өзіне қаратқан бұл қандай бағдарлама? Оның балаға пайдасы бар ма?
«TikTok»-ты алғаш қытайлықтар ойлап тапқан екен. Бұл Қытай елінде “Douyin” деген атпен танымал. Қызығы сол 15-тен 60 секундқа дейінгі музыкалық бейнебаяндар түсіріп, оны өзге адамдармен бөлісуге болады. Сонымен бірге хат алмасып, тікелей эфирге де шығуға қолжетімді. 2018 жылдың жаз айында іске қосылған бұл әлеуметтік желіге аз уақыт ішінде, әлемнің 150 елінен 663 миллионнан астам адам тіркелген. Әсіресе, жасөспірімдер арасында кең қолданысқа ие. Желідегі түрлі бейнебаяндарға лайк басып, пікір жазуға және басқа да қолданушыларға жазылуға болады.
Таяқтың екі ұшы бар. Осы бір етек жайған «ТикТок» әлеуметтік желісі бала психикасының төмендеуіне әкеліп соқтырары әбден мүмкін.. Желі ішіндегі түрлі адамдардың бейнебаяндарын көрген бала, оны қайталағысы келіп, бұрыс жағына қабылдайды. Яғни, бір жағынан адамға жақсы көңіл-күй сыйлайтын «ТикТок» желісінде түрлі хайптың ізіне түсіп кеткен жас буынға өте қауіпті.
“Еліміздің келешегі – жастар қолында”. Сол жастарымызға дұрыс жағынан тәрбие беріп, қай әлеуметтік желіні қай мақсатта пайдалану қажет екенін түсіндіріп жүргеніміз жөн. Абай Құнанбайұы отыз сегізінші қара сөзінде: «Ғылым-білімді әуелі бастан бала өзі ізденіп таппайды. Басында зорлықпенен яки алдауменен үйір қылу керек, үйрене келе өзі іздегендей болғанша»- демекші, балаға білім үйретуге асығайық. Білімді жастар елімізді әлемдік деңгейде алдыңғы қатардан көрсетері сөзсіз. “TikTok” арқылы емес.
Айсауле Нұрланова
