Алаяқтар айылын қашан жияды?
Бүгінгі қоғамды алаңдатып отырған қылмыстың бірі – алаяқтық. Арамза іске бел буып, өзгенің маңдай терімен тапқан табысын өз пайдасына жарататын алаяқтар айылын жимай тұр.Атырау қалалық полиция басқармасы тергеу бөлімі бастығының орынбасары Айбек Нәсиевтің дерегіне қарағанда, жыл басынан бері алаяқтардың заңсыз әрекетінен жергілікті және өзге өңірлердің 200-ге жуық тұрғыны алаяқтардың құрбаны болған. Тергеу кезінде алаяқтық қылмысқа байланысты құқық бұзушылықтың бірнеше түрі анықталып отыр.
«Біріншіден, алаяқтар арзан бағаға мемлекеттік бағдарламалар арқылы көпқабатты үйлерден пәтер мен жер телімдерін алып беруді ұсынады. Екіншіден, жеке кәсіпорындарға, оның ішінде мұнай өндіру компанияларына, мердігерлік мекемелерге жұмысқа орналастыруға уәде береді. Үшіншіден, зейнетақы қорында жиналған қаржыны алып беру туралы ұсыныспен шығады. Төртіншіден, мемлекеттен субсидия алу мақсатында «Даму» қоры арқылы қомақты несие алып беретініне сендіреді. Осындай алаяқтық құқық бұзушылыққа қатысты 300-ге жуық қылмыстық іс сотқа жолданды», дейді А.Нәсиев.
Оның айтуынша, тұрғындар алақтардың арбауына түспеу үшін бірнеше кеңесті ескеруге тиіс. Біріншіден, жоғарыда көрсетілген сылтаулармен ақша сұраған бейтаныс жандардың банктік есепшотына қаржы аудармаған жөн. Екіншіден, ғаламтор желісіндегі жарнамаларды алдымен тексеріп, заңдылығына көз жеткізу керек. Үшіншіден, елімізде жұмысқа орналастыратын ресми органдар азаматтардан ақша алмайтынын ұдайы жадыда ұстау қажет.
Ал облыстық полиция департаменті тергеу басқармасының аса маңызды істер жөніндегі аға тергеушісі Мұратбай Қадыровтың айтуынша, атыраулық үлескерлер 3 жылда үй құрылысына 5 млрд теңгеге жуық ақша салған. Бірақ үлескерлерге пәтер де берілмеген, ақшасы да қайтарылмаған. Демек олар алаяқтық әрекеттің кесірінен алданып отыр.
«Тергеу басқармасының өндірісінде істерді зерделегенде, соңғы 3 жылда тұрғын үй құрылысына пай және үлескерлік қатысу арқылы пәтер алуға 500-ге жуық тұрғынның қызығушылық танытқанын байқадық. Тұрғындар «Жібек жолы», «Ақмаржан-Атырау», «Baisanat Residence», «Saraishyq», «Qazanat», «Family Town» тұрғын үй кешендерінің құрылысына салымшы болғаны анықталды. Салымшыларға 5 млрд теңгеге жуық материалдық шығын келтірілген. Өкінішке қарай, үлескер болған тұрғындар осы күнге дейін құрылысы аяқталған пәтерді немесе ақша қаражатын ала алмай жүр. Үлескерлердің алдану дерегімен 6 қылмыстық іс тіркелді», деді М.Қадыров.
Полиция қызметкерлері алаяқтық әрекеттің көбеюіне байланысты Атырау тұрғындарына тұрғын үй кешендерінен пәтер алу үшін қаражат салу кезінде ескеретін бірнеше кеңесті ұсынып отыр. Біріншіден, тұрғын үй кешенінің құрылысын жүргізетін компанияда мемлекеттік органдардың рұқсат құжаты бар-жоғына көз жеткізу керек. Екіншіден, күмәнді шарттардан бас тартқан жөн.
Алаяқтық жасқа қарамайтын қылмыс түріне айналып барады. Бұған мысал ретінде қаржы пирамидасын құрған атыраулық зейнеткер әйелдің әрекетін айтуға болады. Зейнеткер қаржы пирамидасын құрып, 5 жәбірленушіге 4 млн теңге шығын келтірген. Жақында Атырау қаласының №2 сотында Қылмыстық кодекстің 217-бабы 2-бөлігінің 1-тармағымен айып тағылған зейнеткерге қатысты қылмыстық іс қаралды.
«Сотталушы адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен қаржы пирамидасының құрылымдық бөлімшесін құрған. Салымшыларды тарту мақсатында кеңсені жалға алып, онда күн сайын үгіт-насихат жүргізіп, жарнамалық баннерлер ілген. Осылайша, кәсіпкерлікке қаражат тартпай, басқалардың жарнасы есебінен кейбір қатысушыларды байыту жолымен осы активтерді тартудан мүліктік пайда алу қызметін ұйымдастырып, басқарғаны анықталды», деп хабарлады облыстық соттың баспасөз қызметі.
Зейнеткер кінәсін толық мойындап, жәбірленушілермен татуласуына байланысты өзін қылмыстық жауаптылықтан босатуды сұрады. Ал жәбірленушілер сотталушыны қылмыстық жауаптылықтан босатып, қылмыстық істі тоқтатуды ұсынды.
«Қылмыстық жауаптылық пен жазаны жеңілдететін мән-жайлар ретінде сотталушының зейнеткерлік жасы, жәбірленушілерге келтірілген залалды өз еркімен толықтай өтегені ескерілді. Жазаны ауырлататын мән-жайлар анықталмады. Сотталушы Қылмыстық кодекстің 217-бабының 2-бөлігінің 1-тармағымен кінәлі деп танылды. Оған белгілі бір қызметпен айналысу құқығын 3 жыл мерзімге, бас бостандығын 3 жыл мерзімге шектеу түріндегі жаза тағайындалды», деп мәлім етті соттың баспасөз қызметінен.
Сурет: ашық дереккөз
