Астанада 16-18 маусым күндері "Орталық Азия-Қытай" форматындағы екінші саммит өтеді. Парламент Сенатының депутаты Ғалиасқар Сарыбаевтың айтуынша, бұл оқиға Орталық Азия өңірінің стратегиялық әріптестігін дамытудағы маңызды қадам, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың шақыруымен Қазақстанға Қытай Халық Республикасының төрағасы Си Цзиньпин келді. Бұл кездесу бұрын құрылған диалогты жалғастырып қана қоймай, аймақтық жақындасудың сапалы жаңа кезеңін білдіреді.

Тұрақты мемлекетаралық қарым-қатынас форматы ретінде қалыптасқан бастама енді тұрақты институционалдық негізге ие болды. 2024 жылы құрылған хатшылық елдер арасындағы үйлестіруді қамтамасыз етеді. Ал саммиттерді Орталық Азия мен Қытай арасындағы өткізілетін орындарды кезектестіріп өткізу жоспарланып отыр. Биылғы жылдың басты оқиғасы – келісімдерді декларациялаудан 54 уағдаластықтар мен 19 тетікті іске асыруға көшу болды,- дейді ол.

Оның айтуынша, тараптар инфрақұрылымға үлкен үміт артады.

Транскаспий бағыты бойынша көлік дәліздері, Қытай – Қырғызстан-Өзбекстан трассасының өршіл жобасын қоса алғанда, мультмодальды теміржол желілері басымдыққа ие. Сонымен қатар, логистика бағыты, дәстүрлі тәуелділіктерді айналып өтетін балама маршруттар дамуда. Жаңартылатын энергия көздері мен цифрлық платформалар – бұл біздің аймақтың болашағы. Қытай күн электр станцияларына, ақылды агрокластерлерге және бірлескен ІТ-шешімдерге инвестиция салуға дайын, аймақ елдері үшін бірыңғай цифрлық дәліз құрылуда, - деді сенатор.

Экологиялық мәселелер де бей-жай қалмайды. Арал, Каспийдің мәселелері, шөлейттену мен құрғақшылық күрес сынды бірлескен климаттық бастамаларды әзірлеуге дайын.
Қытай мен Орталық Азия мемлекеттері арасындағы сауда-экономикалық байланыстар, көне Жібек Жолынан бастау алып, бүгінгі күні тарихи ең жоғары деңгейге жетті. 2024 жылы өзара сауда көлемі 95 млрд долларға жақындады.

Бұл тұрғыда Астана саммиті саяси ерік-жігердің көрінісі ғана емес, ондаған жылдар бойы тұрақты өсудің тетігі болып отыр. Астана - кездесулер алаңына ғана емес, макроөңірдің болашақ сәулеті қалыптасатын аренаға айналды,- деді Ғалиасқар Сарыбаев.

Оның айтуынша, бұл саммитті өткізу тек қатысушы елдердің ғана емес, әлемнің басқа елдерінің де қызығушылығын тудырады. Еуропа елдері мен басқа да өңірлер Астана Саммитін қызығушылықпен бақылап, оны Еуразиялық ынтымақтастықтың жаңа саясатын қалыптастыру ретінде қарастырып отыр.

Еуроодақ осы жылы Самарқандта 12 млрд.еуро инвестиция туралы мәлімдеп, өзінің саммитін өткізді. Еуропалық сарапшылар Орталық Азия арқылы өтетін көлік дәліздерін қолданыстағы дәліздерге ең тиімді баламалардың бірі ретінде қарастырады. Барлығы біздің саммиттен жаңа дамуды күтуде. Егер бұл бағыт сақталса, Орталық Азия тек транзиттік белдеу ғана емес, сонымен қатар Шығыс пен Батыс арасындағы тәуелсіз күш орталығы бола алады,-деді сенатор.