Еңбек ұжымдарында кезекті медициналық тексерістерден өтудің маңызы

Медициналық тексерістен өту арқылы аурудың алдын-алуға болады. Медициналық тексеріс құқықтық тұрғыдан міндетті болып табылады, бұл анықтамасыз оқуға да, жұмысқа да қабылдамайды, кей жағдайларда шет елге баруға да тыйым салынады. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексіне сәйкес азаматтар медициналық тексерістен өтуге міндетті. Медициналық тексеріс- бұл аурудың, соның ішінде кәсіби аурулардың таралуын болдырмау, улануларды, бақытсыз жағдайларды анықтауға бағытталған уақытылы медициналық қарау. Медициналық тексерістер міндетті және профилактикалық болады. Міндетті медициналық тексерістер төмендегідей түрлерге бөлінеді: алдын-ала міндетті медициналық тексерістер мамандығы немесе оқуы бойынша міндеттерді орындауға жарамдылықты анықтау мақсатымен жұмысқа немесе оқуға түсуде, сондай-ақ жалпы кәсіби және инфекциялық, паразитарлық ауруларды ескеру үшін жүргізіледі, мерзімді медициналық тексерістер жұмыс істейтіндердің денсаулық жағдайын динамикалық бақылауды қамтамасыз ету, аурулардың бастапқыбелгілерін, жалпы кәсіби, инфекциялық және паразитарлық аурулардың таралмауын уақытылы анықтау мақсатымен жүргізіледі. Өндіріс және шаруашылық қызметі саласындағы жеке кәсіпкерлер және заңды тұлғалар алдын-ала немесе мерзімді медициналық тексерістен өтпеген немесе денсаулық жағдайы бойынша жұмысқа жарамсыз деп танылған адамдарды жұмысқа жібермеуі тиіс.

Міндетті мерзімді медициналық тексерістерді өткізу мерзімділігі:

1)Жыл сайынғы медициналық тексеріс –жылына 1 рет;

2)Ауысым алдындағы медициналық куәландыру-жұмыс ауысымының алдында 1 сағат және 30 минут бұрын.

Медициналық анықтамалар формасы адамның жасына және еңбек қызметіне байланысты әр түрлі болады. Әр балаға балабақшаға немесе мектепке барарда тіркелген емханасында 026/у-3 формалы анықтама рәсімделеді (басқаша айтқанда «Баланың денсаулық паспорты»). Балабақша немесе мектептің медициналық қызметкері жүйелі түрде осы кітапшаны жүргізіп, толтырады. 17 жастан кейін кез-келген орта (жоғары, орта-арнайы) оқу орнына түскенде немесе жұмысқа тұратын кезде, сондай-ақ диспансеризациядан өткенде 075 формалы анықтама беріледі. Бұл адамның осы мамандық бойынша жұмыс істеуге немесе аталмыш оқу орнында оқуға жарамдылығы туралы дәрігер мамандардың қорытындысы. Анықтама талапкерлерге, жоғары оқу орындарына, колледждерге, орта оқу орындарына, кәсіби-техникалық, техникалық колледжге түсетіндерге және жұмысқа тұратындарға толтырылады. Жұмысқа орналасқаннан кейін қызметкерде профилактикалық медициналық тексерістерден жыл сайын өту қажеттілігі туындайды. Бұл жағдайда баланың денсаулық паспортына балама жеке медициналық кітапша бар. Бұл кітапшада иесінің жеке мәліметтері, тұрғылықты жері, жұмыс орны көрсетіледі және фотосуреті жабыстырылады. Медициналық тексерістен өту құны бағалар прейскурантына сәйкес жүргізіледі. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексіне сәйкесжұмыскерлердің медициналық тексерістерін жүргізу жұмыс берушінің қаржысы есебінен жүргізілуі тиіс. Жұмыс берушінің қаржысы есебінен жұмыскерлер мерзімді медициналық тексерістен өткен уақытта жұмыс орны(лауазымы) және орташа еңбек ақысы сақталады.

Ересектерге және балаларға арналған медициналық тексерістер халықтың нысаналы топтарына профилактикалық медициналық тексеру жүргізу ережесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2009 жылғы 10 қарашадағы №685 бұйрығына сәйкес кепілдендірілген тегін медициналық көмек аясында жүргізіледі.

Халықтың мақсатты топтарын профилактикалық медициналық тексеру – бұл ауруларды бастапқы кезеңде анықтауға және аурулардың туындауына жағдай жасайтын аурулардың, қауіп факторларының дамуын ескертуге, халықтың денсаулығын қалыптастыруға және нығайтуға жағдай жасайтын скринингтік тексерулер.

Ересек халықтың скринингтік тексерулері төмендегілерді ерте анықтауға және ескертуге бағытталған: қан айналымы жүйелерінің негізгі аурулары – артериалдыгипертония, жүректің ишемиялық аурулары, ерлер және әйелдер арасындағы диабет ауруы, әйелдер арасындағы жатыр мойнының ісікті, қатерлі ауруларының пайда болуы, әйелдер арасындағы сүт бездерінің ісікті, қатерлі аурулары, ерлер және әйелдер арасындағы су қараңғылық, ерлер және әйелдер арасындағы тік және аш ішектегі ісікті, қатерлі аурулар.

А. САТЕКЕЕВА,

Арал аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы