Араның да бабын Тапқан
Құмбазарда тұратын зейнетке шыққан әріптес ағамыз Серік Якудаев бүгінде бал араларын көкке шығарып, кәсіптің қамын жасап жатқан болар. Себебі, аралардың бал жинауға кірісетін уақыты жақындады. Бұрын-соңды ауданда қолға алынбаған іске тәуекел етіп кірісіп кеткеніне әлі таңғаламыз. Еңбекқорлығының арқасында қазір бұл істің қыр-сырын меңгеріп алған. Жұмыстан босадым деп қол қусырып қалған жоқ. Қызылордаға барды да, омарташылардан сабақ алып, жаңа ермек тапты. Бүгінде ол өз ісін бастаған аудандағы жалғыз омарташы.Қырық екі жыл бір салада қызмет еткен әріптесіміз еңбекпен есейген жан. Осыдан жиырма шақты жыл бұрын «Қоғам» шаруа қожалығын құрып, ет бағытында жылқы мен сиыр өсірді. Тірлігі жанданып, кәсібі өрге басты. Енді міне, бал араларын бағып, жаңа кәсіпке жол салды. Екі жыл бұрын бастаған ара шаруашылығына әбден үйренген. «Алғашында оңай болған жоқ» дейді өзі кәсібі жайлы сұрай қалсақ. Талай рет шағып, жатырқаған. Кейін бірте-бірте үйреніп, бүгінде иесінен өзгені оңайлықпен жақындатпайды.
– Аралар өте сезімтал және тазалықты жақсы көреді. Әтір, ішімдік, темекінің иісін сезсе, бірден шабуыл жасайды. Жалпы, ара деген қызық құбылыс. Олардың өз өмір сүру дағдысы бар, – дейді Серік ағамыз.
Шынымен, араның “отбасылық қағидасы” жайлы алғаш тыңдаған адам күлкіге көмілуі мүмкін. Бір әулетті басқаратын аналық араның бұйрығымен құжынаған бүкіл ара тіршілік етеді. Мәселен, бір ұяда бір аналық ара, бірнеше жүз еркек және ондаған мың «жұмысшы» ара болады. Ұрғашы ара ұяда ұрпақ өсіріп, тәулігіне 2-3 мың, маусымына 200 мың ұрықтандырылған, кейде ұрықтандырылмаған жұмыртқа салады. Ұрықтанған жұмыртқадан ұрғашы, жұмысшы және аналық аралар, ал ұрықтандырылмаған жұмыртқадан тек еркек аралар ғана шығады екен.
Серік Якудаев кәсібін мемлекет жасаған мүмкіндік арқылы бастады. «Даму» қоры арқылы 1 млн. 275 мың теңге қайтарымсыз грант ұтып алған соң, аталған қаржыға 20 ұя «карпат» тұқымды ара мен бал өндіруге қажетті құрал-жабдықтарды сатып алған. Бастапқыда жергілікті ауа райының әсерінен аралар үйренісе алмаған. Сондықтан, оларға 20 күндей қолдан шәрбат дайындап бағыпты. Артынша, дарияның жиегіне жайғастырған. “Қазір ақырындап күн жылына бастағасын аралардың бетін ашып жатырмын” дейді омарташы. Аралар қыстай ұясында болып, өз балымен қоректенеді. Биыл Құмбазардағы Серік Якудаевтың аралары екінші қыстап шықты.
– Олардың өзара тілдескені өте қызық. Ұясының жанына барып құлақ салсаң, ызылдаған дыбысының ерекшелігін байқайсың. Әр бұйрыққа әртүрлі тіл қататындай. Бір әулетті басқаратын аналықтың қызметшілерге тапсырма бергені шынымен қызық. Бүгінде осы аралардың өмір сүру дағдысын бақылау ермегіме айналды, – деген ағамыз ара шаруашылығына қызығушыларға үйретуден жалықпайтынын да айтады.
Ара – табиғаттың бір қызық жаратылысы. Осы еңбекқор жәндіктің жұмбағының бірі – ұялары. Ара ұясын көрген адам оның алты бұрышты екенін байқайды. Ғалымдар осының сырын білмек болып зерттепті. Сонда геометриялық жағынан мұндай пішінге материал аз кететінін және сыйымдылығы жоғары болатынын білген. Шынымен де қызық құбылыс.
Аралар әлемімен таныстықты бастаған Серік Якудаев алдағы уақытта бұл ісін кеңейтуді көздейді. Бұған дейін ІІІ, ІІ, І дәрежелі «Еңбек даңқы» орденімен марапатталған еңбексүйгіш әріптес ағамыздың ісі одан әрі жандана түседі деп ойлаймыз.
Абдулла АҚБИМАНОВ,
аудандық ветеринария бөлімінің бас маманы
